
استیفن واینبرگ در اثری به نام «سه دقیقه اول» به روایت داستان آغاز عالم پرداخته است. وی معتقد است این کتاب را برای افرادی نوشته است که میخواهند فیزیک بدانند اما بدون فرمولهای سخت و نامفهوم.جهان نزدیک به ۱۴میلیاردسال پیش در اثر انفجاری بزرگ که هنوز نمیدانیم منشا انرژی آن چه بوده است به وجود آمد. انفجاری که امروزه از آن به عنوان بیگبنگ یاد میکنند. ویراست جدید کتاب «سه دقیقه اول» نوشته استیون واینبرگ با ترجمه محمدرضا خواجهپور نگاهی نو به آغاز عالم دارد. این اثر حاصل سخنرانی است که نویسنده در نوامبر ۱۹۷۳ در مراسم گشایش مرکز علم دورههای کارشناسی دانشگاه هاروارد ایراد کرده است.
«سه دقیقه اول» کتابی است درباره کیهانشناسی، به ویژه درباره تاریخچه عالم آغازین. به عبارتی دیگر مبتنی بر فیزیک و اخترفیزیک امروز است. خوانندگان در این اثر روایتی از داستان مهبانگ یا همان بیگبنگ را میخوانند. اغلب علمدوستان درباره پیدایش جهان و نقطه آغاز آن چیزهایی شنیده و خواندهاند. بسیاری از دانشمندان از میان نظریات مختلفی که درباره این موضوع وجود دارد، بر نظریه بیگبنگ یا انفجار بزرگ متفقالقولترند.
سفری هیجانانگیز به میلیاردها سال پیش
به راستی چه چیزی میتواند از موضوعی مانند سفر پیدایش جهان جالب توجه باشد؟ خود را یک ناظر بیرونی در لبه فضای کیهانی فرض کنید. شما به ۱۴میلیارد سال پیش سفر کردهاید؛ ابتدا اجرامی سرد با دورانی بی جان گرد یکدیگر میچرخند سپس به آرامی طی این دوران و شاید اصطکاکی که میانشان به وجود آمده نیرو و گرما از خود تولید میکنند؛ چند میلیارد سال میگذرد شما تودهای از نور و گرما را در مقابل دارید که لحظه به لحظه بزرگتر میشود؛ این توده در اثر همجوشی هستهای گرمایی تصور نشدنی دارد. در این لحظه جهان ما با تمام کهکشانها و میلیاردها ستاره هنوز شکل نگرفته است. در ادامه این گوی سفید و گرم منفجر میشود و انرژی را به تمام فضای کیهانی منتقل میکند که از پس این انفجار هر آنچه که ما از دنیای کیهانی میدانیم و نمیدانیم حاصل این انرژی عظیم است.زمانیکه «سه دقیقه اول» در آمریکا انتشار یافت تسونگ داولی، فیزیکدان برجسته و برنده جایزه نوبل دربارهاش چنین نوشت: «کاری است به راستی شایان توجه که به وضوح و با تمام دقت علمی نوشته شده است.» چندان طولی نکشید که این اثر پرفروشترین کتاب علمی سال شد.
درباره نویسنده این کتاب
استیفن واینبرگ؛ برنده جایزه نوبل و فیزیکدان مشهوری است. وی علاوه بر تعداد زیادی مقاله تخصصی و پژوهشی، نوشتههای متنوعی در پیشرفتهای فیزیک و کیهانشناسی جدید به زبان عامهفهم در رویارویی فکری با جریانهای علمستیز در مجلات علمی و روشنفکری نظیر ساینتیفیک امریکن، نیچر و نیویورک ریویو آو بوکز منتشر کرده است.نویسنده به تاریخ و تاریخ علم علاقه شدیدی دارد و شاید تنها فیزیکدانی باشد که عضو آکادمی تحقیقات قرون میانه آمریکاست. «سه دقیقه اول» نخستین کتابی است که وی برای همگان نوشته است. اولین بار این اثر در سال ۱۳۶۲ توسط همین مترجم ترجمه شد که خیلی زود جای خود را در ادبیات همگانی علم باز کرد؛ گفتنی است ویراست جدید کتاب هم در سال جاری از سوی مترجم ترجمه شده است.
واینبرگ در مقدمه کتاب آورده: «بهتر است بگویم این کتاب به نیت چه خوانندهای نوشته شده است. آن را برای کسی نوشتهام که مایل است بر استدلالهایی مفصل تعمق کند، اما با ریاضیات و فیزیک چندان آشنا نیست. اگرچه باید اندیشههای علمی به نسبت پیچیده را مطرح کنم، ولی در متن کتاب ریاضیاتی بیش از حساب به کار نرفته است و آشنایی خواننده را به فیزیک و نجوم اندک فرض کردهام. اما آنچه که گفتم به این معنی نیست که سعی کرده باشم کتابی آسان بنویسم. راستش نامطلعترین افراد را در نظر نگرفتهام. من شرط ادب را به جا میآورم و خواننده را وکیل باهوش کهنهکاری میانگارم که با زبان فنی من آشنا نیست.»
«سه دقیقه اول»، با ترجمه محمدرضا خواجهپور در ۲۸۸صفحه، به قیمت ۱۸هزارتومان و با تیراژ ۱۵۰۰ نسخه در قفسههای کتابفروشیها میتوان یافت.